Þegar tengdir aðilar eignast skráð félag

Þegar tengdir aðilar eignast samanlagt ráðandi hlut í skráðu félagi, þá ber viðkomandi að bjóðast til að kaupa hlut hvers hinna eigendanna. Viðkomandi er sá sem eignaðist seinasta hlutabréfið sem vantaði upp á til að samanlagður hlutinn yrði ráðandi. Ætli skyldan hvíli á hvoru hjóna ef þau verða tengdir aðilar við að giftast? En foreldri ef það öðlast yfirráð með ættleiðingu? En ef arfur dreifist á fjölskyldu, þannig að þau öðlast yfirráð án þess að neinn meðlimur hafi erft hlutsbréf seinna en hinir?

Í 1. mgr. 111. gr. laga um yfirtökur nr. 108/2007 (vvl.) er kveðið á um úrræði Fjármálaeftirlitsins þegar aðili, sem tilboðsskyldur er samkvæmt 100. gr. laganna, setur ekki fram tilboð innan tilboðsfrests. Í ákvæðinu segir nánar að ef aðili sem er tilboðsskyldur setur ekki fram tilboð innan tilboðsfrests eða innan fjögurra vikna frá því að Fjármálaeftirlitið hefur úrskurðað um tilboðsskyldu vegna samstarfs getur Fjármálaeftirlitið fellt niður allan atkvæðisrétt viðkomandi aðila í félaginu. Skulu þeir hlutir þá ekki taldir með við útreikning á því hve miklum hluta hlutafjár farið er með atkvæði fyrir á hluthafafundum. Sama gildir ef aðili fylgir ekki skilyrðum skv. 3. mgr. 100. gr. a, þar sem segir að Fjármálaeftirlitið geti bundið undanþágu frá tilboðsskyldu skilyrðum um t.d. hámark hluta eða um atkvæðisrétt eða um skyldu til að selja hluti fyrir tiltekin tímamörk, eða brýtur gegn 4. mgr. 102. gr. þar sem kveðið er á um að ef aðili lýsir yfir opinberlega að hann hyggist ekki gera yfirtökutilboð er honum og aðilum í samstarfi við hann þá ekki heimilt að leggja fram slíkt tilboð í sex mánuði frá því yfirlýsing var birt eða að gera nokkuð það er kann að gera hann, eða aðila sem hann er í samstarfi við, tilboðsskyldan skv. 100. gr.

Hvorki er ljóst af eignarfallsmyndunum „viðkomandi aðila,“ né af greinargerð með seinustu breytingu á 111. gr. vvl., hvort einungis sé átt við atkvæðisrétt hins tilboðsskylda aðila sem var nefndur í nefnifalli eintölu í byrjum 1. mgr. 111.gr. vvl., eða tengdra aðila hans. Seinna í 1. mgr. er tekið á þeim möguleika að svipting alls atkvæðisréttar „viðkomandi aðila“ hafi ekki dugað til að losa félagið undan yfirráðum. Af því samhengi er strax ljóst að einhver tengdra aðili er enn með atkvæðisrétt. Svipting alls atkvæðisréttar getur því einungis hafa náð til tilboðsskylds aðila. Aftur er fjallað um niðurfellingu atkvæðisréttar í 2. mgr. og er þar skýrt af orðanna hljóðan að hún nái einungis til tilboðsskylds aðila. Ef aðrir samstarfsaðilar ráða enn yfir skráðu félagi, þó að tilboðsskyldur eða tilboðsskyldir aðilar hafi verið sviptir öllum atkvæðisrétti, þá ber þeim skylda til að afsala sér yfirráðunum. Sé það ekki gert innan tímamarka getur Fjármálaeftirlitið lagt á dagsektir, en ekki er tekið fram hvort að dagsektir megi leggja á atkvæðisréttarsviptu aðilana.