Nýrahjúpur

Utan um hvort nýra er þétt, trefjaríkt bandvefshýði sem heitir nýrahýði eða trefjahýði nýra. Í nýrahýði eru frumur sem geta dregist saman. Þær heita vöðvabandvefsfrumur (e. myofibroblasts). Fjórðungur þess blóðs sem hjartað dælir flæðir í gegnum nýra áður en það snýr aftur til hjartans. Nýrun hafa afgerandi áhrif á blóðþrýsting, og blóðþrýstingur á nýrun. Utan um nýrahýði er fitulag sem heitir fituhýði nýra. Fitulagið nær inn um nýrnahlið. Utan um fituhýði nýra er annar þéttur, trefjaríkur bandvefur sem heitir nýrafell. nýra


Þegar tengdir aðilar eignast skráð félag

Þegar tengdir aðilar eignast samanlagt ráðandi hlut í skráðu félagi, þá ber viðkomandi að bjóðast til að kaupa hlut hvers hinna eigendanna. Viðkomandi er sá sem eignaðist seinasta hlutabréfið sem vantaði upp á til að samanlagður hlutinn yrði ráðandi. Ætli skyldan hvíli á hvoru hjóna ef þau verða tengdir aðilar við að giftast? En foreldri ef það öðlast yfirráð með ættleiðingu? En ef arfur dreifist á fjölskyldu, þannig að þau öðlast yfirráð án þess að neinn meðlimur hafi erft hlutsbréf seinna en hinir?

Í 1. mgr. 111. gr. laga um yfirtökur nr. 108/2007 (vvl.) er kveðið á um úrræði Fjármálaeftirlitsins þegar aðili, sem tilboðsskyldur er samkvæmt 100. gr. laganna, setur ekki fram tilboð innan tilboðsfrests. Í ákvæðinu segir nánar að ef aðili sem er tilboðsskyldur setur ekki fram tilboð innan tilboðsfrests eða innan fjögurra vikna frá því að Fjármálaeftirlitið hefur úrskurðað um tilboðsskyldu vegna samstarfs getur Fjármálaeftirlitið fellt niður allan atkvæðisrétt viðkomandi aðila í félaginu. Skulu þeir hlutir þá ekki taldir með við útreikning á því hve miklum hluta hlutafjár farið er með atkvæði fyrir á hluthafafundum. Sama gildir ef aðili fylgir ekki skilyrðum skv. 3. mgr. 100. gr. a, þar sem segir að Fjármálaeftirlitið geti bundið undanþágu frá tilboðsskyldu skilyrðum um t.d. hámark hluta eða um atkvæðisrétt eða um skyldu til að selja hluti fyrir tiltekin tímamörk, eða brýtur gegn 4. mgr. 102. gr. þar sem kveðið er á um að ef aðili lýsir yfir opinberlega að hann hyggist ekki gera yfirtökutilboð er honum og aðilum í samstarfi við hann þá ekki heimilt að leggja fram slíkt tilboð í sex mánuði frá því yfirlýsing var birt eða að gera nokkuð það er kann að gera hann, eða aðila sem hann er í samstarfi við, tilboðsskyldan skv. 100. gr.

Hvorki er ljóst af eignarfallsmyndunum „viðkomandi aðila,“ né af greinargerð með seinustu breytingu á 111. gr. vvl., hvort einungis sé átt við atkvæðisrétt hins tilboðsskylda aðila sem var nefndur í nefnifalli eintölu í byrjum 1. mgr. 111.gr. vvl., eða tengdra aðila hans. Seinna í 1. mgr. er tekið á þeim möguleika að svipting alls atkvæðisréttar „viðkomandi aðila“ hafi ekki dugað til að losa félagið undan yfirráðum. Af því samhengi er strax ljóst að einhver tengdra aðili er enn með atkvæðisrétt. Svipting alls atkvæðisréttar getur því einungis hafa náð til tilboðsskylds aðila. Aftur er fjallað um niðurfellingu atkvæðisréttar í 2. mgr. og er þar skýrt af orðanna hljóðan að hún nái einungis til tilboðsskylds aðila. Ef aðrir samstarfsaðilar ráða enn yfir skráðu félagi, þó að tilboðsskyldur eða tilboðsskyldir aðilar hafi verið sviptir öllum atkvæðisrétti, þá ber þeim skylda til að afsala sér yfirráðunum. Sé það ekki gert innan tímamarka getur Fjármálaeftirlitið lagt á dagsektir, en ekki er tekið fram hvort að dagsektir megi leggja á atkvæðisréttarsviptu aðilana.




Eyra

Eyrað skiptist í ytra eyra (blöðku og eyrnagöng), miðeyra (hljóðhimnu, hamar, steðja og ístað) og innra eyra (völundarhús og kuðung). Í kuðungi (snigli) er hljóðfæri! Einnig þekkt sem heyrnarskrúfa, líffæri Cortis eða heyrnarnemi. Þar eru ytri hárfrumur, sem magna upp hljóðbylgjur. Læknar hlusta stundum eftir því hve vel eyru nýbura bergmála smelli. Ef smellirnir enduróma úr eyrum nýburanna, þá hljóti ytri hárfrumurnur að vera að magna upp smellina. Ef smellirnir bergmála ekki sem skyldi, þá eru ytri hárfrumur ekki að magna upp hljóð, og þá er nýburinn algerlega heyrnarlaus.
 
Ytri hárfrumur einstakar! Þær draga sig saman, og þenja sig út. En ekki með próteinunum aktín og mýósín-eins og innri hárfrumur, vöðvafrumur, stofnfrumur og samdráttarfrumur sem sprauta vökva úr útkirtlum—heldur með prótíni sem heitir prestín og finnst hvergi annars staðar! Sumir fæðast án gensins sem þarf til að mynda prestín. Viðkomandi þjást ekki af neinu fyrir vikið, nema þessu algera heyrnarleysi.
 
Innri hárfrumur breyta svo hljóðbylgjum í taugaboð.
 
Innra eyrað er úr ysta af fósturlögunum þremur, rétt eins og augu og taugar.
 
Miðeyra er þakið að innanverðu frumum úr innsta fósturlaginu, rétt eins og kok. Miðeyra tengist nefkokinu um göng sem heita kokhlust. Kokhlustir notum við til að losna við hellu. Einn af vöðvunum sem lyfta refnum (gómfillunni), til að loka á milli munnkoksins og nefkoksins, opnar um leið kokhlustina sem nær frá nefkokinu til miðeyrans. Þetta gerist ósjálfrátt þegar við segjum sérhljóð og þegar við geispum eða tyggjum. Nefkokið tengir saman netfhol og ýmist kokhlust eða munnkok. Í miðeyranu sjálfu eru svo þrjú bein og tveir vöðvar. Beinin og vöðvarnir þróast úr miðlagi fósturskjaldar, líkt og vöðvar og bein búksins. Hlutverk vöðva miðeyrans eru að verja eyrun fyrir hávaða. Við hávaða fá þeir taugaboð um að dragast saman. Sá stærri, spennivöðvi hljóðhimnu, dregur hamar frá hljóðhimnu. Minnsti vöðvi líkamans, ístaðsvöðvi, dregur minnsta bein líkamans, ístaðið, í átt að hnakkanum.
Eyra
 
Ytra eyrað er aftur úr ysta fósturlaginu, hinu svokallaða útlagi. En með óbeinum hætti. Úr útlaginu þróast svokallað kambhnoð (neural crest). Það myndar mænu og höfuð, og þar á meðal innra eyrað. En líka dulítið af fósturbandvef. Ytra eyrað myndast úr þessum útlagsfósturbandvefi.
 

Lyf gangsett með útfjólubláu ljósi!

Heilsubúðir selja fæðubótarefni sem heitir inósítól (cyclohexan-1,2,3,4,5,6-ol). Inósítól myndast náttúrlega í líkamanum okkar. Inósítól, bundið fosfati, má finna í himnum fruma í mannslíkamanum. Miðlar það boðum yfir frumuhimnu. Ekki eru öll inósítól eins; til eru mismunandi rúmhverfur inósítóls, eins og mismunandi form þess heita. Líkaminn notar eina rúmhverfu inósítóls til að miðla skynjun á söltu bragði til taugafruma. Sú rúmhverfa inósítóls er reyndar sæt á bragðið, ef hún er borðuð sem fæðubótarefni!

Uppfinning: Ljósvirkjaður, flúrljómandi hemill fosfóinósítíð 3-kínasa

Vísindamen við Peking Union Medical College sérsmíðuðu efni sem má virkjað með því að brjóta það í tvennt af ótrúlegri nákvæmi með útfjálublárri geislun einni saman.

Á hemill er fest bæði flúrljómandi efni, sem endurvarpar útfjólubláu ljósi í sýnilegum lit, og skjöldur sem stöðvar hemilinn. Skjöldinn má brjóta af með því að varpa á hann útfjólubláu ljósi. Þá lýsir efnið. Þá byrjar heimillinn að hamla ensímið fosfóinósítíð 3-kínasa.

Fosfórun inósítóls í krabbameinssjúkum: mátuleg eða yfirdrifin?

Ensímið fosfóínósitíð 3-kínasi hvatar fosfórun inósítóls sem er þegar með fosfat-fitusýruhala. Þá leggst fosfat á aðra eða báðar meta-stöðurnar, miðað við staðsetningu fosfat-fitusýruhalans. Á inósítólinu má fyrir vera þriðja fosfatið, og fjórða þess vegna, svo lengi sem ekkert er í para-stöðu við fosfat-fitusýruhalann. Þessi hvataða fosfórun er óeðlilega mikil í krabbameini. Endurtekið hefur verið reynt að hemja mein með því að hamla þessum hvata, með víðtækum aukaverkunum. Allskonar boð sem stýra frumubúskap eru nefnilega borin yfir frumuhimnuna sem fosfórun inósítóls með fosfat-fitusýruhala. Til dæmis er boðið frá insúlíni borið yfir frumuhimnuna með þessari fosfötun. Yfir stendur leit að mátulegum skammt, sem hemur krabbamein án þessa að valda of mikilli sykursýki, bragðtruflun og öðrum aukaverkunum.

Gagnsemi

Höfundarnir vilja meina að

[c]onsidering that one of the great challenges faced in clinical practice is to accurately measure the actual drug concentration in the lesion area by a noninvasive method, this approach can have a huge potential in drug discovery by offering a possibility of more effectively tailored dosages in addition to light-triggered drug release in the lesion area.

Ég skil reyndar alls ekki hvernig varpa ætti útfjólubláu ljósi á lyf í meini, án þess að valda hættulegum erfða- og hitabreytingum á umlyggjandi vef. Altént virðist það erfiðara en að sprauta lyfi í meinið. Enda viðurkenna höfundarnir að

[a]s UV light may raise risk for DNA damage, particularly with exposure for a prolonged period of time, and have limitations on tissue penetration, PPGs activated by more biologically benign visible and near-infrared (NIR) light are being advanced significantly

en brjóta svo sjálfir skjöld af efni með engu öðru en útfjólubláu ljósi. Hvað þá að þurfa að halda útfjólublárri geislun áfram stöðugt til að fá efnið til að lýsa. Og hvernig á það ljós svo að komast úr meininu?

Niðurstöður rannsóknar

  • Draga má úr hömlun kvínasólín hemils á fosfóínósitíð 3-kínasi um 99% með því að bregða yfir hann skjöld með þekktri aðferð.
  • Brjóta mátti skjöldinn smám saman á klukkutíma.
  • Eftir því sem skjöldurinn brotnaði niður í útfjólubláa ljósinu, þá losnaði smám saman flúrljómandi efni sem hafði einnig verið komið fyrir hjá hemlinum, undir skildinum.
  • Fimm mínútum eftir að lýsing hófst, þá tók óskaddaður hemill einnig að koma undan skildinum, og hélt áfram að losna í minnst klukkutíma.
Vísindagreinin

Hua Tian, Shen You, Tianning Xiong, Ming Ji, Kehui Zhang, Lin Jiang, Tingting Du, Ying Li, Wenqian Liu, Songwen Lin, Xiaoguang Chen, and Heng Xu. Discovery of a Novel Photocaged PI3K Inhibitor Capable of Real-Time Reporting of Drug Release. ACS Medicinal Chemistry Letters 2023, 14 (8), 1100-1107. DOI: 10.1021/acsmedchemlett.3c00240


Bangsaspítali Reykjavíkur

English below
 
Við í Lýðheilsufélagi læknanema heldur hin geysivinsæla Bangsaspítali í Reykjavík laugardaginn 23. september 2023 frá kl. 10 til 16! Hann verður staðsettur á fjórum heilsugæslustöðvum:
🔷Heilsugæslunni Efstaleiti
🔷Heilsugæslunni Höfða
🔷Heilsugæslunni Efra Breiðholti
 
Sama dag verður Bangsaspítali Hafnarfjarðar á
🔷Heilsugæslunni Sólvangi
 
Börnum, í fylgd með fullorðnum, er boðið að koma í heimsókn með veika eða slasaða bangsa🧸
Tilgangur verkefnisins er tvíþættur: Annars vegar til að fyrirbyggja hræðslu hjá börnum við lækna og heilbrigðisstarfsfólk og hins vegar að gefa læknanemum á yngri árum tækifæri til að æfa samskipti við börn og aðstandendur🧑🏽‍âÅ¡•ï¸ðŸ‘©ðŸ¼‍âÅ¡•ï¸ðŸ‘¨ðŸ»‍âÅ¡•ï¸
Heimsóknin fer þannig fram að hvert barn kemur með sinn eiginn bangsa. Gott er að ræða fyrirfram við barnið um það hvernig bangsinn er veikur (hvort hann sé t.d. með hálsbólgu, magapest eða brotinn fót). Þegar á heilsugæsluna er komið fær barnið að innrita bangsann og að því loknu kemur bangsalæknir og vísar barninu inn á læknastofu þar sem læknirinn skoðar bangsann og veitir honum þá aðhlynningu sem hann þarf á að halda.
Óþarfi að panta tíma, bara mæta með góða skapið😄
 
 
Bangsaspítali Akureyrar verður svo síðar á árinu.
 
English
 
On Saturday, September 23th, from 10 am to 16 pm the Icelandic Medical Students Standing Committee on Public Health will be hosting a Teddy Bear Hospital in four Primary Healthcare Clinics in Reykjavík and surrounding areas:
Teddy bear clinic

- Heilsugæslan Efstaleiti

- Heilsugæslan Höfða

- Heilsugæslan Sólvangi

- Heilsugæslan Efra Breiðholti

 

All children, along with parents/guardians  are invited to bring their sick or injured teddy bears.

 

The purpose of the project is both to prevent fear of doctors and healthcare workers, and also, to give medical students an opportunity to practice interacting with children.

 

The children should bring their own teddy bear and it is advisable for parents or guardians to discuss with the children what type of disease or injury the bear suffers from in advance (e.g. whether it has a sore throat or broken leg etc.). At the clinic, the child first checks the teddy bear in, and then it will be called in to the doctor’s office where the teddy bear gets examined and treated.

 

We hope to see you all!

Standing Committee on Public Health

 

 


Kínóa er best kryddað fyrir suðu

Kínóa er best matreitt með því að skola það, sigta og steikja stuttlega upp úr kryddaðri kókosolíu fyrir suðu. Mikilvægast er þó að setja hnífsodd af Soltor chilidufti og tvo hvítlauksgeira út í hálfan annan bolla af söltuðu vatni ásamt kínóaninu. Það skal svo soðið í tíu til fimmtán mínútur undir loki yfir kólnandi hellu. Loks er gott að hræra hreinu smjöri út í það með gaffli áður en það er borið fram.

 

Hrísgrjón eru matreidd eins, að því frátöldu að þau eru steikt uppúr skírðu smjöri eftir suðu, ekki fyrir.


Permissioned blockchains: technology that is backwards- and future-incompatible

Modern finance runs on computers. To a computer scientist, the digital transformation of finance feels incomplete at two ends of the system:

Reliability
Firstly, as a consumer, I usually carry a couple of payment cards and a small amount of cash, just in case one or both card issuers become unreachable or unresponsive. This is prudent; the last big outage was eight days ago.
Auditability
As a common person that depends on a bank or a pension fund for access to funds, I cannot myself audit any of their transactions.

Making a perfectly reliable, high-throughput payment network may be impossible, but instead of consumers carrying multiple payment cards, they could carry a single a single smartphone that can keep track of which payment network is most reliable, and send the payment through there in the first place. Most layers of the financial systems are already distributed systems. The most distributed systems are run by individual financial institutions. Reliability-wise, this is a fine. The computers would not become any more reliable by being owned, on paper, by a different institution.

While trust should be built on a reputation, audits can be strengthened by incorporating cryptographic verification. Permissioned blockchains automate this. Except, they do not provide an audit trail of conventional transactions. They are esigned to replace existing ledgers, and even carry out algorithmic decision-making with smart contracts. That means discarding and rebuilding a lot of the existing digital infrastructure before any gains can be realized. And blockchains, permissioned or open, are ossified. With blockchains, even the smallest, incremental improvements become political matters requiring coordination between participants. This trouble is exemplified by the tremendous difficulty in increasing the transaction throughput of Bitcoin. While permissioned blockchains can drop the wasteful proof of work, care must be taken to implement them in a way that is compatible with existing laws, software and processes

But a digital audit trail can more easily be built to describe financial transactions, instead of subsuming them. That allows for an audit trail that can be flexible enough to describe both transactions that are conventional today, and those that may emerge in the future. Finance is no stranger to having multiple copies of the same transactions, and reconciliating them. The audit trail for a contract or transaction can be cryptographically signed by all relevant parties, and the date and time can be published along with an opaque hash of all the private details. A Merkle-tree can be used in cases where a part of a contract should be published and attested, but some details be kept private and privately auditable. And finally a whole business day of activity can be incorporated into the Surety hash that is printed in the New York Times, to prove that the transaction had happened by when the paper was printed.

Any ledger can be published, so that everyone can see the balance of every account of every participant. That comes close to allowing a definite proof that a particular payment had in fact not happened, and that a certain participant has a certain amount of funds at hand. Transaction can always be concealed by performing them first only on paper, and only updating the transparent, published ledger later, if ever. And these benefits are debatable, as some prefer privacy over transparency, and meaningful change does not materialize until a significant portion of liquid assets are registered on that ledger. Until then, each ledger tells only a small part of the liquidity and transaction story. And to become compatible with the surrounding legal system, any any authoritative ledger has to evolve into the flexible audit trail that readily audits things beyond its control. Corda and Monerium have a trusted party which can male corrections to the ledger, thereby admitting that the ledger is not authoritative.

Both of these desired improvements to the finance system, namely reliable payments and cryptographically signed contracts and transactions, are best achieved as incremental improvements to financial technology. New technology can and should increase reliability and auditability while lowering costs. Proof-of-work blockchains are unnecessarily expensive in implementation, operation, and maintainance, and suffer from a diseconomy of scale, becoming more expensive the more a particular blockchain is used, and can make many potential future improvements prohibitively expensive. While permissioned blockchains drop the most wasteful proof of work, care must be taken to implement them in a way that allows them te be incrementally useful with incremental adoption, make them open to future improvements and not unnecessarilty require global coordination. Linked timestamps, as implemented by Surety since 1995, are exemplar in that they can be easily and incrementally implemented, no matter what other technologies are also in use.


Þrjár og hálf alin

Kvæði þetta orti ég á afmælisdegi Péturs Ólafs og Ægis Más.

Lífið er ofið:
hver skipti eru spunnin í tengsl.

Ef vensl eru færri
eru möskvarnir stærri
og leggir milli hnúta strekktir

En ef netið er þétt
og grip kaðlanna hárrétt
er vefur öruggastur faðma.


Inhalation

The diaphragm and other muscles drive inspiration by expanding the thorax

Inhalation diagramRespiratory muscles drive inspiration by increasing the volume of the thoracic cavity, thereby creating more room for air. The lungs and most of the esophagus are located inside the thoracic cavity. During an attempted breath, the drop in esophageal pressure is a proxy for inspiratory effort. Pathologically low pressure indicates muscle effort to draw in air through a partially or fully obstructed airway. This action is governed by the ideal gas law:

PV = nRT

where R is a constant. During obstruction, n is the fixed amount of air inside the thoracic cavity, and T is the moderately rising body temperature. If the diaphragm and intercostal muscles expand the thorax volume V, while nRT remains stable, the pressure must drop to compensate. During a partial occlusion, n will increase during inhalation, but not enough to keep P stable.

 

Illustration by Mariana Ruiz Villarreal, WikiMedia Commons

Source: Mead J, Gaensler EA. Esophageal and pleural pressures in man, upright and supine. J Appl Physiol. 1959;14(1):81–83. doi:10.1152/jappl.1959.14.1.81.

 


Gestaskráning í sóttvarnaskyni

Til að auðvelda smitrakningu og boðun í sóttkví skrá sumir húsráðendur nafn, símanúmer og kennitölu ókunnugra gesta. Sé krafist aðgangseyris fer skráning fram samhliða greiðslu. En hvernig er best að framkvæma skráningu ef hvorki greiðslu né forskráningar er krafist?

Með best er átt við að sameiginlegir snertifletir séu sem fæstir, heiðarleg skráning sem líklegust og að bið eftir skráningu sé sem styst þó margir mæti samtímis. Hugsum okkur þrjár aðferðir, og gerum okkur í hugarlund hver þeirra sé best. Þrjár aðferðir eru gestabók, ritari og dyravörður með netfang sem er auglýst uppi á vegg, ásamt leiðbeiningum um hvaða upplýsingar þurfi að skrá með tölvupósti.

Gestabók og ritfæri eru snertifletir umfram þá sem fylgja hinum aðferðunum. Að fela ritara að skrá gesti í bók skapar tækifæri til að framfylgja skráningarskyldu og fækkar snertiflötum án þess að breyta biðtíma, og er því betri aðferð. Biðtíminn snarminnkar við að margir gestir geti, með lófatölvum sínum, skráð sig samtímis með tölvupósti til dyravarðar. Enda tekur enga stund fyrir dyravörðinn að staðfesta fullnægjandi skráningu hvers og eins. Tíminn sem það tekur dyravörðinn að útskýra fyrirkomulagið bliknar í samanburði við tímasparnaðinn. Dyravörðurinn er því bestur. Raunar er netfangið og leiðbeiningarnar sogurvegararnir, því dyravörðurinn sjálfur breytir hvorki biðtíma né fjölda snertiflata.

Dyravörðurinn kemur best út í samanburðinum. Athugið að ekki var litið til aukinnar hætta á úðasmiti vegna mannlegrar nærveru í skilgreiningunni á því að aðferð sé best. Það er ósanngjarnt gagnvart gestabókinnk. En gestabókin framfylgir heldur ekki skráningu. Netfang og leiðbeiningar einar eru í ígildi snertilausrar gestabókar, nema með aukinni persónuvernd með því að gestir og gangandi geta lesið gestabók en ekki tölvupóst. Í öllu falli er tölvupóstur besti skráningarmiðillinn, með eða án dyravarðar eftir því hvort ófullnægjandi skráning eða framfylgd skráningarskyldu er mikilvægari. Loks má nefna að sömu húsráðendur ættu að framfylgja hámarksfjölda gesta. Ef einn dyravörður getur framfylgt báðum reglum felst ekki aukin hætta á úðasmiti við það eitt að dyravörður sem er hvort eð er á staðnum framfylgi einnig skráningarskyldu.

Leyfið skráningu inn í hús með tölvupósti -- líka á staðnum, við inngöngu -- og látið póstana berast til dyravarðarins, ef slíkur er fyrir hendi.


Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband